به نقل از «همشهری آنلاین»

شایع‌ترین اختلالات روانی در میان افراد سالمند | ۷ توصیه مهم برای سلامت روان سالمندان | با اختلال خواب دوره سالمندی چه کنیم؟

تاریخ انتشار: ۱ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۴۲۳۴۵

همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: طبق آمارهای رسمی ۱۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال درگیرِ حداقل یکی از اختلالات روانی هستند و از این تعداد فقط ۲ نفر از هر ۳ نفر تحت درمان قرار می‌گیرند. بقیه یا از اختلال خود خبر ندارند، یا به روی خود نمی‌آورند و آن را تحمل می‌کنند، یا در شأن خود و مناسب سن خود نمی‌دانند که به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عواملی مانند افزایش سن و حس پیری و ناتوانی، از دست دادن استقلال، کم شدن فعالیت بدنی، تنهایی، داشتن چند بیماری جسمی و استفاده از داروهای مختلف در بروز و تشدید اختلالات روانی سالمندان نقش دارند.

طبق آمارهای موجود، «افسردگی» و «اختلال اضطراب» از شایع‌ترین اختلالات روانی در بزرگسالان ازجمله سالمندان هستند. «اختلالات خواب» نیز یکی از مسائل مبتلابهِ بسیاری از سالمندان است که به گفته متخصصان، منشأ آن را اغلب می‌توان در همان افسردگی و اضطراب یا در مصرف داروهایی جستجو کرد که اغلب سالمندان در طول شبانه‌روز مصرف می‌کنند.

شایع‌ترین اختلالات روانی در افراد سالمند

دکتر رضا فدای وطن، دکترای تخصصی سالمندشناسی و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته سلامت سالمندی در گفتگو با همشهری‌آنلاین با اشاره به این که افسردگی، شایع‌ترین بیماری قرن ما در کل دنیا و در همه گروه‌های سنی است، می‌گوید: در سالمندان هم بزرگ‌ترین اختلال، افسردگی و متعاقب آن اضطراب، اختلالات حافظه و توجه و اختلالات خواب هستند. این اختلالات می‌توانند به عنوان نتیجه‌ای از عوامل فیزیولوژیک و اجتماعی در طول زندگی سالمندان ظاهر شوند.

به گفته این استاد دانشگاه، سالمندان به دلیل میزان آسیب‌پذیری بالا، هرچقدر سن‌شان بالاتر می‌رود، هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی شکننده‌تر می‌شوند. مشکلات جسمی و روحی سالمندان اگر مورد توجه قرار نگیرد، آسیب‌هایش بیشتر از یک جوان خواهد بود. پس اطرافیان باید مراقب باشند.

این استاد دانشگاه درباره آمار ۱۵ درصدی اختلالات روانی سالمندان می‌گوید: از نظر من که تجربه‌ی کار با سالمندان را دارم، واقعیت‌ها درباره مشکلات روحی و روانی این گروه بیشتر از آماری است که داده می‌شود. آمارهای موجود مثل نوک کوه یخ است.

دکتر فدای وطن می‌گوید: دلیلش هم این است که خیلی از سالمندان برای درمان مشکلات روحی و روانی خود به روانشناس و روانپزشک مراجعه نمی‌کنند. یا کسر شأن خود می‌دانند، یا خجالت می‌کشند، یا می‌گویند مگر ما روانی و دیوانه‌ایم که پیش روانپزشک برویم؟ گاهی هم اطرافیان به دلایل مختلف کوتاهی می‌کنند و برای تامین بهداشت روانی فرد سالمند اقدام نمی‌کنند. متاسفانه بیماری‌های اعصاب و روان در خیلی از موارد نادیده گرفته می‌شود.

دکتر فدای وطن تاکید می‌کند: آمار ابتلا به مشکلات روانی در میان غیرسالمندان هم در ایران بالا است. بعد چطور ممکن است که این آمار در سالمندان که به دلایل مختلف باید بیشتر باشد، کم باشد؟ علتش فقط و فقط عدم مراجعه سالمندان به روانشناس و روانپزشک است.

خیلی از اطرافیان، گوشه‌گیری سالمندان را طبیعی می‌دانند!

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته سلامت سالمندی به این نکته مهم اشاره می‌کند که خیلی از اطرافیان، اولویت اول را به سالمندان خود نمی‌دهند و مشکلات روحی او را طبیعی می‌دانند و رسیدگی به کار سالمند، اولویت آخرشان است. گاهی هم به دلیل ناآگاهی توجه نمی‌کنند و تصور می‌کنند کم‌حرف شدن سالمندشان طبیعی است.

او ادامه می‌دهد: اینها اگر برای فرزندشان مشکلی پیش بیاید و مثلا گوشه‌گیر و کم‌حرف بشود، فورا او را نزد مشاور، روانشناس یا روانپزشک می‌برند اما اگر برای سالمندشان چنین اتفاقی رخ دهد، اصلا به فکرشان نمی‌رسد که ممکن است او هم دچار اختلالی روانی شده باشد. خیلی از خانواده‌ها این آگاهی و علم را ندارند که سالمند هم نیاز به سلامت روان دارد و اصلا هم طبیعی نیست که کم‌حرف، گوشه‌گیر یا غمگین باشد. آن هم صرفا به این دلیل که سنش بالا است.

این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: علاوه بر این که خود فرد سالمند باید حواسش به علائم روانی‌اش باشد، اطرافیان او هم باید آگاهی لازم نسبت به سلامت روان سالمندان را کسب کنند و علائم افسردگی، گوشه‌گیری و دیگر مشکلات روحی و روانی را نادیده نگیرند و مهم تلقی کنند. حتی بیشتر از توجه به فرزندان خود.

چگونه می‌توان به سالمندان افسرده کمک کرد؟

دکتر مطهره شریفی، روانشناس و مشاور هم به همشهری‌آنلاین می‌گوید: در کشور ما افراد بالای ۶۵ سال به عنوان سالمند معرفی می‌شوند و بنابراین وقتی از اختلالات روانی سالمندان صحبت می‌کنیم، منظور سنین بالاتر از ۶۵ سال است. البته افزایش ریسک اختلالاتی مثل اختلالات حافظه با پیشرفت سنی مرتبط است و در سنین خیلی بالاتر مثلا حول و حوش ۸۰ سالگی خود را نشان می‌دهد.

این روانشناس در پاسخ به این سوال که آیا تامین سلامت روان سالمندان راهکاری دارد، توضیح می‌دهد: تامین سلامت روان در هر سنی راهکار دارد و در سنین سالمندی اتفاقا بیشتر و جدی‌تر باید دنبال راهکار برای سلامت روان بود.

دکتر شریفی به مهم‌ترین راهکارها برای تامین سلامت روان سالمندان اشاره می‌کند:

فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم و روتین می‌تواند به بهبود حالت روحی و کاهش افسردگی در این گروه کمک کند.

فعالیت‌های اجتماعی: حضور در فعالیت‌های اجتماعی و ارتباط با دیگران می‌تواند حال روحی و روانی فرد سالمند را بهتر کند.

تغذیه سالم: رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به بهبود حالت روحی و روانی فرد سالمند کمک کند.

فعالیت ذهنی: حل مسائل، بازی‌های ذهنی، یادگیری یک چیز جدید مثل یک هنر و مشارکت در فعالیت‌های فکری می‌تواند ذهن را تحریک و از بروز اختلال حافظه جلوگیری کند.

حمایت روان‌شناسی: مشاوره گرفتن از روانشناس یا حتی اطرافیان می‌تواند به مدیریت استرس، افسردگی و اضطراب فرد سالمند کمک کند.

مراقبت پزشکی: مراجعه به پزشک برای بررسی فیزیکی و مشکلات پزشکی می‌تواند در تشخیص و درمان مشکلات بهبود سلامت روانی کمک‌کننده باشد.

به گفته این روانشناس، ترکیبی از این اقدامات می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی روانی سالمندان کمک کند و در برخی موارد، از پیشرفت و حتی بروز افسردگی و مشکلات روانی جلوگیری کند.

با اختلال خواب سالمندان چه کنیم؟

اختلال خواب سالمندان، یکی از مهم‌ترین مشکلات طیف گسترده این گروه است که خود می‌تواند به بروز یا تشدید افسردگی کمک کند. یکی از دلایل اختلالات خواب در دوره سالمندی، مصرف داروهای مختلف است.

دکتر شریفی در پاسخ به این سوال که اختلال خواب سالمندان را با توجه به مصرف داروهای مختلف در این سنین چگونه می‌توان حل کرد، می‌گوید: برای برطرف کردن اختلال خواب در سالمندان می‌توان یک سری اقدامات را انجام داد اما درنهایت اگر این اقدامات جوابگو نبود، بهتر است فرد از پزشک متخصص خود یا یک روانشناس کمک و مشورت بگیرد. بعضی از این اقدامات اینها هستند؛

داشتن خواب منظم و به‌موقع: ایجاد یک روال خواب منظم؛ یعنی نظم در ساعت خوابیدن و بیدار شدن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

محدود کردن مصرف مواد محرک: محدود کردن مصرف چای، قهوه و دیگر مواد محرک در ساعات بعدازظهر و شب می‌تواند تأثیرگذار باشد.

انجام اقدامات آرامش‌بخش قبل از خواب: فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند خواندن یک کتاب، گوش دادن به موسیقی آرامش بخش یا انجام تمرینات تنفسی می‌توانند خواب را تسهیل کنند.

کاربرد تکنیک‌های مدیریت استرس: تکنیک‌های مدیریت استرس مثل یوگا می‌توانند به کاهش استرس و بهبود خواب کمک کنند.

بررسی داروها: اگر داروها احتمال ایجاد اختلال خواب دارند، مشاوره با پزشک درباره اصلاح یا جایگزینی داروها ممکن است مفید باشد.

فعالیت‌های ورزشی منظم: ورزش منظم در طول روز می‌تواند تا حدی به بهبود کیفیت خواب شبانه کمک کند.

مناسب‌سازی محیط خواب: اطمینان از تاریکی، سکوت و دمای مناسب در اتاق خواب می‌تواند در کیفیت خواب مؤثر باشد.

دکتر شریفی تاکید می‌کند: البته مهم‌ترین کار این است که فرد سالمند، مشکل خواب خود را با پزشک مطرح کند تا پزشک، راه‌حل‌های مناسب را در نظر بگیرد. به خصوص به خاطر داروهایی که فرد سالمند مصرف می‌کند. این را هم باید اضافه کنم که اختلال خواب، مساله شایعی در دوره سالمندی است و انجام تمام این کارها می‌تواند کمک‌کننده باشد اما ممکن است در بعضی از افراد هم جواب ندهد. چراکه برخی افراد از نظر ژنتیک هم مشکل اختلالات خواب دارند و این موضوع تنها به سالمندی مربوط نمی‌شود. یا عوارض جانبی مصرف برخی از داروها ایجاد اختلالات خواب است. اما می‌توان با حذف بعضی عادات بد و اضافه کردن برخی عادات خوب، کیفیت خواب شبانه را تا اندازه‌ای بهتر کرد.

کد خبر 809622 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها سلامت بهداشت روانی سالمندان بیماری افسردگی روانشناسی

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: سلامت بهداشت روانی سالمندان بیماری افسردگی روانشناسی سلامت روان سالمندان روانی سالمندان اختلالات روانی اختلالات خواب همشهری آنلاین استاد دانشگاه روحی و روانی اختلال خواب مشکلات روحی ترین اختلال فرد سالمند شایع ترین کمک کنند

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۴۲۳۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کودکان را از آغوش محروم نکنید/ رابطه بغل کردن با سلامت جسم و روان

بغل کردن از رایج‌ترین انواع ارتباط غیرکلامی‌ و یکی از اعمالی است که می‌تواند منتقل‌کننده بسیاری از احساسات مثبت به خصوص عشق باشد. این کار بر رشد کودکان بسیار موثر است و می‌تواند به سیر بهتر آن کمک کند. بیشتر والدین معتقدند که باید در مرحله اول، نیازهای رایج و سطحی‌تر کودکان مثل غذا، خانه، آموزش و... برطرف شود. با اینکه یکی از اساسی‌ترین خواسته‌های کودک، احساس امنیت، راحتی و محبت است که معمولا بغل کردن بهترین راه برای انتقال آن‌هاست.

در آغوش گرفتن کودکان برای انتقال حس عشق تنها یکی از مزایای این کار است. محققان‌، این موضوع را در ابعاد جسمانی و روانی هم بررسی کرده‌اند که در ادامه مطلب به نتایج آن‌ها می‌پردازیم.

فواید جسمانی

در تحقیقات علمی اثبات شده است که یک آغوش ساده می‌تواند منجر به انواعی از هورمون‌هایی شود که بر ایجاد احساسات مثبت در کودکان بسیار اثر پررنگی دارند. یکی از این هورمون‌ها، اکسی توسین است. این هورمون از هیپوتالاموس مغز ترشح شده و در خون جریان می‌یابد. یکی از ویژگی‌های اکسی توسین، خاصیت ضدالتهابی است که به دنبال آن، استرس و اضطراب کاهش پیدا می‌کند و احساس آرامش و امنیت بیشتر می‌شود. طبق مطالعات گوناگون، بغل کردن و فرآیند ترشح اکسی توسین بسیار سریع و در لحظه اتفاق می‌افتد.  علاوه بر اکسی توسین، ترشح هورمون‌های رشد هم افزایش پیدا می‌کنند. طبق این استدلال علمی، در آغوش گرفتن کودک به معنای حقیقی باعث رشد آن‌ها می‌شود.

از جمله هورمون‌های دیگری که با بغل کردن‌ ترشح می‌شود، می‌توان به دوپامین اشاره کرد. این هورمون، باعث ایجاد شادی، لذت و رضایت می‌شود. ترشح دوپامین از طریق تماس فیزیکی در کودکان، باعث می‌شود فرزندتان بیش از پیش متوجه میزان علاقه شما به خود شود و اعتماد به نفسش بالاتر برود. در آغوش گرفتن کودکان باعث ترشح هورمون کورتیزول می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا میزان اضطراب را کاهش دهند. این کار حتی موجب ترشح نوعی مسکن به نام اندروفین می‌شود که احساس شادی را در کودک به وجود می‌آورد.  نیروی بغل کردن به حدی زیاد است که سیستم ایمنی را تقویت کرده و تعداد گلبول‌های سفید که وظیفه مبارزه با عوامل بیماری‌زای خارجی هستند را افزایش می‌دهد. هورمون دیگری که توسط آغوش ترشح می‌شود، سرتونین است که به کیفیت خواب کودک کمک می‌کند.

فواید روانی

تا اینجا فواید و آثار جسمانی بغل کردن را بررسی کردیم و در این بخش  نگاهی به اثرات آن بر جوانب روانی می‌پردازیم. کودکان هنگامی که در آغوش گرفته می‌شوند، احساس عزت نفس و اعتماد به نفسشان به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد، احساس قدرت می‌کنند و می‌توانند حس امنیت بیشتری را در خود پیدا کنند. طبق تحقیقات علمی، کودکانی که به اندازه نیازشان بغل می‌شوند، کمتر درگیر اختلالاتی همچون افسردگی و انزوا دچار خواهند شد.

یکی دیگر از نتایج قابل ذکر در آغوش گرفتن، جلوگیری از بروز رفتارهای نامناسب و مخرب است؛ به این صورت که کودکان با بغل کردن و در آغوش کشیده شدن، شناخت بیشتری نسبت به خود و احساساتشان پیدا می‌کنند و بهتر می‌توانند آن‌ها را شناسایی و بیان کنند. اگر یکی از دغدغه‌های تربیتی‌تان، داشتن فرزندی اجتماعی‌ با مهارت‌های ارتباطی زیاد است، آغوشتان را از او دریغ نکنید. بغل کردن، کودک را به فردی تبدیل می‌کند که موقعیت‌ها اجتماعی را بهتر درک می‌کند و می‌تواند با گستره بیشتری از اطرافیانش در ارتباط باشد.

منبع: Daddy simply

ترجمه: تکتم شریفی نژاد – تحریریه جوان قدس